paylaşılmamış kozların ve sorulmamış hesapların biriktiği toplumlarda, fizik yasaları gereği patlak veren bir enerji boşalmasıdır.
bazen bir tarafın/kesimin ayaklanmasıyla başlayabileceği gibi, bazen de olağanlaşmış olayların da fitilini ateşleyebildiği görülmüştür.
okuyup öğrendiğim kadarıyla, günümüz toplumlarının bir bölümünde yaşanmış acı süreçlerdendir.

türkiye'de, böyle bir çatışmayla ilgili çok boyutlu değerlendirmeler yapılabilir.
örneğin, kimine göre, 1970'lerde yaşanan çatışmalar bir tür iç savaştı ve 12 eylül buna bir son verdi (son verdiğine katılmasam da...).
kimine göre, türkiye'deki toplumsal sınıfların oluşumu ve konumlanışı tam olarak tamamlanamadığından, böyle bir iç savaşın zemini ve tarafları henüz netleşmedi.
kimine göre, kürt sorunu olarak adlandırılan şey var oldukça, üzeri örtülü bir iç savaş hep sürmekteydi.
kimine göre, türkiye toplumu, bireylerin gerçek birey olamaması nedeniyle yeterince örgütlü ve bilinçli düzeye erişemediğinden, haklarının ve hak kayıplarının hesabını soracak bir demokratik sistem kuramadığı gibi, bunu şiddetle çözebilecek bir örgütlü yetkinliğe de hiç erişemedi.

yukarıdaki saptamalar, böyle ortamlarda yer verilebilecek derinlikleri içermiyor.
dolayısıyla, türkiye toplumunun içinde bulunduğu trajikomik halin profili için biraz hikmet kıvılcımlı, biraz behice boran, biraz niyazi berkes, biraz korkut boratav, biraz turan dursun, biraz aziz nesin ve biraz da kimsenin tetikçisi olmayan aktüel yazarlarımızın takibi gerekir...
fakat, sonuç olarak, aslında, abd ve britanya'nın da körüklediği bir iç savaş virüsü, uzun zamandır içimizde yer almaktadır.
nitekim toplum, zaten son 30-40 yıldır yeterince bölünmüş ve yarılmış durumdadır.
türkiye için olası iç savaş tarafları yeterince netleşmiştir...
dinci akp'li kesim ile laik cumhuriyetçi kesim veya alevi düşmanları ile aleviler veya kürtler ile diğerleri olmak üzere birbirini kırmaya hazır tarafların varlığı açıktır. önemli olan, bu taraflardan daha güçlü olanların cüretkarlığının ve göze alacağı şeylerin ölçüsüdür...
çünkü, bu tür çatışmaları, hiçbirzaman zayıf ve güçsüz olan taraf başlatmamıştır zaten...

(bkz: ak cehennem)